در تاریخ تفکر اسلامی، فلسفة اخلاق در ضمن مباحث کلامی مطرح ‌شد موضوعاتی نظیر: جبر و اختیار، حسن و قبح عقلی و مسائلی از این دست، به مرور زمان و به تدریج مسائل جدیدتری که جزء مسائل و گزاره‌های اخلاقی محسوب می‌شود مطرح گردید؛ مانند بحث عقل عملی و عقل نظری در اندیشه فلسفی فارابی، ابن‌سینا، محقق طوسی و صدرالمتألهین شیرازی و پیروان حکمت متعالیه؛ نظیر حاجی سبزواری، علامه طباطبائی و شهید مطهری.

مضاف بر آن، در دورة معاصر مسائل جدیدی مانند طرح کلی قواعد اخلاقی و مباحث اعتباریات و رابطه آن با واقعیات خارجی از سوی علامه طباطبائی و شهید مطهری و بحث ضرورت بالقیاس از سوی آیت الله مصباح یزدی از این واقعیت انکار ناپذیر پرده بر می‌دارد که مهم‌ترین دغدغة فیلسوفان اسلامی، ارائة مبانی اخلاقی منسجم و نظام‌مند در حوزة فلسفه اخلاق بوده است. بنابراین، طرح گزاره‌های فلسفه اخلاق و مباحث مربوط به آن، سابقة دیرینه در حوزه اندیشه اسلامی دارد، به گونه‌ای که بذرهای آغازین آن در صدر اسلام و همزمان با طرح مباحث اعتقادی بر می‌گردد. در دروان معاصر، با توجه به آثار فلسفی علامه طباطبائی و استاد مطهری درمی‌یابیم که آنان به دنبال پایه گذاری دانش جدیدی به نام فلسفه اخلاق بوده‌اند، و این خلاء را در حوزة اندیشه اسلامی حس می‌کرده‌اند. مباحث جدیدی که در اصول فلسفه و روش رئالیسم مطرح گردیده یا سخنرانی‌های استاد مطهری در مناسبت‌های مختلف پیرامون فلسفة اخلاق که به صورت کتابی مستقلی به نام فلسفه اخلاق به چاپ رسیده، گویای این واقعیت مهم است. متأسفانه این دو فیلسوف گرانمایه توفیق تدوین و عرضه چنین مباحثی را در حوزة فلسفه اخلاق به صورت ضابطه‌مند نیافتند. اما خوش‌بختانه این مهم توسط آیت الله مصباح یزدی؛ تحقق یافت، و برای نخستین بار، مباحث فلسفه اخلاق به صورت نظام‌مند توسط ایشان، عرضه شد. بدین ترتیب، نظام اخلاقی اسلام به صورت یک نظام استوار و قدرتمند در برابر نظام‌های اخلاقی دیگر، ارائه گردید. در حقیقت با ارائه نظام اخلاقی اسلام و مباحثی منسجم و ضابطه‌مند پیرامون فلسفه اخلاق، افق تازه‌ای در حوزه اخلاق اسلامی گشوده شد.