در حوزه اخلاق می‌توان از سه زاویة متفاوت نگریست؛ به این معنا که سه گونه تحقیق در حوزه اخلاق امکان پذیر است. به تعبیر دیگر، ما سه گونه اخلاق داریم که عبارتند از:

1- اخلاق توصیفی(deive Ethics  ) که در آن مکاتب اخلاقی اقوام و ملل و اشخاص توصیف و گزارش می‌شود. این‌ نگرش روانشناسان، جامعه شناسان، مورخان، و انسان شناسان است

2- اخلاق هنجاری یا دستوری(Normative Ethics  ) که در آن، افعال اختیاری انسان از جهت زشتی و زیبائی و بایستگی و نبایستگی موضوع تحقیق واقع می‌شود.

3- فرا اخلاق(Meta Ethics  ) که از آن به اخلاق نظری و تحلیلی نیز تعبیر می‌شود، و در آن، تحلیل گزاره‌های اخلاقی با نگاه عقلانی و فلسفی انجام می‌گیرد. حال سؤال مطرح این است که آیا گسترة فلسفه اخلاق همه این موارد سه گانه را پوشش می‌دهد، یانه؟

در پاسخ باید گفت که دو دیدگاه متفاوت در میان فیلسوفان نسبت به این مسئله وجود دارد؛ برخی، گسترة فلسفه اخلاق را توسعه داده شامل فرا اخلاق و اخلاق هنجاری نیز می‌داند، حتی اخلاق توصیفی را نیز در قلمرو آن جای می‌دهد.

در مقابل عدة دیگری بر این باورند که قلمرو فلسفه اخلاق تنها محدودة «فرا اخلاق» را در بر می‌گیرد که از آن به اخلاق تحلیلی و اخلاق نقدی نیز تعبیر می‌شود. فیلسوفان تحلیل زبانی نوعاً این گرایش را برگزیده‌اند. برخی از متفکران اسلامی معاصر نیز از همین دیدگاه دوم جانبداری نموده و بر این باور است که گسترة فلسفه اخلاق تنها محدودة «فرا اخلاق» بوده و بیشتر از آن را پوشش نمی‌دهد.

«به نظر می‌رسد فلسفه اخلاق، عنوان دیگری برای «فرا اخلاق» است و شامل مباحث اخلاق توصیفی و هنجاری نمی‌شود؛ زیرا فلسفه اخلاق در واقع به بحث و بررسی در بارة مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق و گزاره‌های اخلاقی می‌پردازد؛ یعنی هم به تعریف و تبیین تصورات و مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی می‌پردازد.»

اهمیت فلسفه اخلاق در دورة معاصر

شاید برخی در مواجهه با فلسفه اخلاق چنین تصور کنند که جامعه اسلامی یک جامعه دینی بوده و در فرهنگ اسلامی؛ به‌خصوصا فرهنگ شیعی، که فرهنگ غنی و مبتنی بر قرآن و سنت است؛ ما همان دستورالعمل‌های اخلاقی را که در آیات و روایات بیان شده است، در زندگی فردی و اجتماعی‌مان مورد بهره برداری قرار می‌دهیم. با وجود این، دیگر نیازی به فلسفه اخلاق نخواهیم داشت. به تعبیر دیگر، مسائل اخلاقی در قرآن و سنت بیان شده است. از این‌روی، بررسی گزاره‌های اخلاقی با نگاه عقلانی و فلسفی دیگر معنی و مفهومی نمی‌تواند داشته باشد. آیا بررسی گزاره‌ها و مفاهیم اخلاقی با وجود قرآن و سنت، با ابزار عقلانی کاری بیهوده و نافرجامی نیست؟

در پاسخ باید گفت که ما در عصری زندگی می‌کنیم که عصر ارتباطات و فن آوری اطلاعات است، هرگونه تغییر و تحولی که در نقطة از جهان رخ دهد، به سرعت این تغییر فراگیر شده و مناطق دیگر را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. همان‌گونه که رشد فزایندة تمدن غرب عدة زیادی را مفتون خویش ساخته است، چالش‌ها و اشکالاتی که از سوی متفکران مغرب زمین و برخی متفکران غرب زده مطرح می‌شود، اصول و ارزشهای اسلامی را در حوزه‌های مختلف مورد تهاجم قرا داده بذر شک و تردید در مزرع ایمان و اعتقاد مسلمانان می‌پاشند. ازاین‌رو، ناگزیریم از اینکه با ابزار عقلانی و فلسفی مبانی اخلاق را در حوزه اندیشه اسلامی مطرح و در برابر چالش‌های مغرضانه ازآن دفاع کنیم. بنا براین، شرایط زمانه و عصری که در آن زندگی می‌کنیم، ایجاب می‌کند که مبانی علمی اخلاق نیز در حوزه اندیشه اسلامی به صورت منسجم و در قالب فلسفی ارائه گردد. بدینسان روشن و مشخص می‌شود که بررسی فلسفه اخلاق در جامعه اسلامی یک ضرورت است. به گفته یکی از متفکران معاصر:

«ما به عنوان پیروان اخلاق قرآنی و مدافعان معارف اسلامی باید بتوانیم مبانی علمی اخلاق قرآنی را به صورت تحلیلی و علمی به دیگران عرضه کنیم و در برابر سایر دیدگاه‌ها و مکاتب اخلاقی، از آنها دفاع نمائیم. پر واضح است که این کار جز با غور و تعمق در مباحث فلسفه اخلاق امکان پذیر نیست. بدون آگاهی از دیدگاه و نظریه اسلام در باره مسائل فلسفه اخلاق، چگونه ممکن است از اصول اخلاقی و ارزشی اسلام در برابر سایر نظام های اخلاقی؛ دفاع معقول و موجه داشت.»