فلسفه اخلاق

در فلسفه اخلاق، چیستی و چرائی مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی بررسی می گردد علمی است که به مبادی تصوری و تصدیقی و معیارهای کلی خوب و بد در اخلاق می‌پردازد پرسش‌های نظیر این پرسشها مطرح است که: اساسا اخلاق چیست؟ کار اخلاقى چیست؟ معیار فعل اخلاقى‏کدام است؟ ریشه ارزش اخلاقى چیست؟ مفاهیم اخلاقى چه نوع‏مفاهیمى است؟ مبادى فعل اخلاقى کدام است؟ آیا فعل اخلاقى‏غایتمند است؟ اخلاق مطلق است‏ یا نسبى؟ رابطه اخلاق و اعتقاد چیست؟ رابطه اخلاق و دین چگونه است؟ مى‏توان گفت فلسفة اخلاق بررسى عقلانى در باب مفاهیم، معیارها و رفتار اخلاقى است. در این دانش مبانی و مبادی علم اخلاق به صورت عقلانی بررسی می‌شود. بـه طور کلى ، فلسفه اخلاق از پیش فرض ها و مبادى و مقدمات علم اخلاق بحث مى کند. بعضى از بـحـث هـاى فـلسـفـه اخـلاق دربـاره تـعـریـف و تـبـیـیـن پـاره اى از مـفـاهـیـم اسـت ؛ مـثـل بـحـث دربـاره مـفـهـوم (خـیـر)، (حـُسن )، (ضرورت و باید و نباید)، (مسؤ ولیت ) و... بـعـضـى از بـحـث هـاى آن دربـاره اثـبـات و تـبـیـیـن تـصـدیـقـات و گـزاره هـایـى اسـت کـه قـبـل از عـلم اخـلاق ، بـه عـنـوان پـیـش فـرض مـطـرح مـى شـود؛ مـثـل ایـن گزاره که (انسان کمال جو است .) یـکـى از مـبـاحـثى که امروزه در کتب فلسفه اخلاق مطرح مى شود، بحث مکتب هاى اخلاقى است . در بـحـث مـکـتـب هـا، بـا آراء و افکار اندیشمندان و فیلسوفان اخلاقى آشنا مى شویم و آن ها را با یکدیگر مقایسه مى کنیم و مورد نقد و بررسى قرار مى دهیم .

بنابر آنچه گفتیم ، (فلسفه اخلاق علمى است که درباره برخى مفاهیم مهم و اساسى و درباره بعضى پیش فرض هاى زیربنایى در علم اخلاق و درباره آراء و مکاتب اخلاقى با روش عقلى و فلسفى بحث مى کند.).

فلسفة علم اخلاق

فلسفة علم اخلاق علمی است که به پیشینه؛ تحولات، جـایـگـاه آن در طـبـقـه بـنـدى عـلوم هدف، ضرورت و روش بحث آن و معرفی بزرگانش و تحولات آن می‌پردازد. در واقع علمی است که موضوع آن«علم اخلاق» است و به مسائل مربوط به آن می‌پردازد. به تعبیر دیگر، علم درجه دوم و علم به علم است.بایدگفت درفلسفه ی علم اخلاق بنابرگفته ی منطقیین بحث ازرئوس ثمانیه علوم است:

1.      تعریف علم

2.      موضوع علم

3.      فایده علم

4.      مؤلف علم

5.      ابواب و مباحث علم

6.      جایگاه علم در میان دیگر علوم

7.      غرض و مقصود علم

8.      روش های تعلیم علم

جمع بندی:

ما دو نوع فلسفه داریم :

فلسفه مطلق : این فلسفه در مورد وجود و موجود و احوالات و مسائل پیرامون آن به بحث می نشیند که البته این به بحث ما ارتباطی ندارد.

فلسفه مضاف : یعنی فلسفه ای که به یک چیزی اضافه می شود که طبیعتا باعث مقید شدن و محدود شدن آن می گردد.

فلسفه مضاف خود بر دوقسم تقسیم می گردد :

فلسفه ای که به خود شی اضافه می گردد : مانند فلسفه اخلاق که در مورد مبانی واصول اخلاقی بحث می کند آیا اخلاق نسبی است ؟ مطلق است ؟ ارزش گذاره های اخلاقی آیا ذاتی است یا عارضی و معلول پسند و عادات و سنن مردمان است ؟.

اما فلسفه علم اخلاق به مباحث فوق کاری ندارد بلکه در مورد خود «علم اخلاق » بحث می کند که جایگاه علم اخلاق در میان علوم کجا است و موضوع این علم چیست ؟ روش پژوهش در آن کدام است و ابزار کاوش در آن چیست ؟

نتیجه اینکه تفاوت عمده این دو در موضوع است مـوضـوع فـلسفه علم اخلاق ، خود علم اخلاق است و موضوع فلسفه اخلاق عمدتاً پیش فرض ها و مفاهیم مقدماتى علم اخلاق مى باشد.